आजकाल अनेक लोकांना रोज पोट (stomach) साफ न होण्याची समस्या जाणवते. यामुळे शरीरात अस्वस्थता येते आणि आरोग्यावर वाईट परिणाम होतो. पचनक्रिया व्यवस्थित न झाल्याने बद्धकोष्ठता, पोट फुगणे, गॅस होणे, मूळव्याध अशा अनेक समस्या उद्भवतात. यासाठी आहार आणि जीवनशैलीत बदल करून या त्रासावर मात करता येऊ शकते. चला, याबाबत सविस्तर जाणून घेऊया.
पोट (stomach) साफ न होण्याची कारणे
- चुकीच्या खाण्याच्या सवयी – अन्नामध्ये फायबरची कमतरता असल्यास मल कठीण होतो आणि शौचास अडथळा निर्माण होतो.
- पाणी कमी पिणे – शरीरात पाण्याची कमतरता (डिहायड्रेशन) असल्याने मल कोरडा पडतो आणि बाहेर टाकताना त्रास होतो.
- शारीरिक हालचालींचा अभाव – नियमित व्यायाम किंवा हालचाल न केल्यास पचनसंस्था मंदावते आणि आतड्यांच्या हालचाली कमी होतात.
- ताणतणाव आणि मानसिक दडपण – तणावग्रस्त जीवनशैलीमुळे शरीरात बदल होतात आणि पचनावर परिणाम होतो.
- औषधांचा परिणाम – काही औषधे जसे की अँटी-अ‍ॅसिड, वेदनाशामक गोळ्या किंवा काही मानसिक विकारांवरील औषधे बद्धकोष्ठतेला कारणीभूत ठरू शकतात.
- वैद्यकीय समस्या – मधुमेह, हायपोथायरॉइडीझम, इरिटेबल बोवेल सिंड्रोम (IBS) यांसारख्या आजारांमुळेही पचनक्रिया बिघडू शकते.
also read – protein साठी ‘डाळ’ खाण्याचे फायदे: तुमच्या आहारात या डाळींचा करा समावेश
पोट साफ न झाल्यास होणारे दुष्परिणाम
- पोट (stomach) फुगणे आणि जडपणा – मल आतड्यांमध्ये राहिल्याने गॅस आणि फुगलेपणा जाणवतो.
- मूळव्याध आणि फिशर – दीर्घकाळ बद्धकोष्ठतेमुळे गुदद्वारावर ताण येतो आणि त्यामुळे मूळव्याध किंवा फिशरची समस्या निर्माण होऊ शकते.
- आतड्यांवर ताण – मोठ्या आतड्यांमध्ये घाण साचल्याने आतड्यांचे कार्य प्रभावित होते.
- अन्न गडबडणे – अन्नाचे योग्य प्रकारे पचन न झाल्याने अन्नपचन प्रक्रिया मंदावते.
- वजन वाढणे किंवा घटणे – पचन नीट न झाल्यास वजन वाढू शकते किंवा काही वेळा अचानक कमीही होऊ शकते.
पोट (stomach) साफ न होण्यासाठी उपाय
- आहारात फायबरचा समावेश करा – संपूर्ण धान्य, फळे, भाज्या आणि कडधान्ये खाल्ल्याने मल मऊ होतो आणि सहज बाहेर पडतो.
- भरपूर पाणी प्या – रोज किमान ८-१० ग्लास पाणी प्यायल्याने मल मऊ राहतो आणि आतड्यांची हालचाल सुरळीत होते.
- नियमित व्यायाम करा – चालणे, योगासन, सायकलिंग, पोहणे यांसारख्या व्यायामाने आतड्यांचे कार्य सुधारते.
- तणाव कमी करा – ध्यान, योगसाधना आणि पुरेशी झोप घेतल्याने मानसिक आरोग्य सुधारते आणि पचन व्यवस्थित होते.
- शौचाला जाण्याची सवय लावा – शौचास जाण्याचा वेळ निश्चित ठेवा आणि मलाविषयी कंटाळा किंवा दुर्लक्ष करू नका.
- प्रोबायोटिक्सचा समावेश करा – दही, ताक, लोणचं यांसारख्या नैसर्गिक प्रोबायोटिक्सने आतड्यांतील चांगल्या बॅक्टेरियांची वाढ होते आणि पचन सुधारते.
- आयुर्वेदिक उपाय आजमावा – त्रिफळा चूर्ण, ओवा पाणी, लिंबू पाणी, गरम पाणी यांचा उपयोग केला तर पचनक्रिया सुधारते.
also read – डोकेदुखीचा त्रास- हे उपाय करून headache चे प्रमाण करा कमी
डॉक्टरांचा सल्ला कधी घ्यायचा ?
जर तुम्हाला पुढील लक्षणे जाणवत असतील तर डॉक्टरांचा सल्ला घ्या:
- मलावाटेद्वारे रक्त येणे
- सतत पोटदुखी किंवा फुगलेपणा जाणवणे
- अचानक वजन कमी होणे
- सतत जुलाब किंवा बद्धकोष्ठता होणे
निष्कर्ष
पोट (stomach) साफ न होण्याची समस्या सामान्य असली तरी ती दुर्लक्ष करणे योग्य नाही. योग्य आहार, पुरेशी शारीरिक हालचाल आणि नियमित जीवनशैली पाळल्यास बद्धकोष्ठता टाळता येते. तरीही समस्या गंभीर वाटत असल्यास त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घ्या आणि योग्य उपचार घ्या. आरोग्य चांगले असेल तरच आपले दैनंदिन जीवन आनंदी आणि सुदृढ राहील!