आपण मार्केटमध्ये जातो तेंव्हा एखादी विशिष्ट वस्तू आपल्याला एखाद्या विशिष्ट ठिकाणीच मिळते. आपल्याला जर मसाले हवे असतील तर आपल्याला मसाला बाजारात जावे लागते आणि लाकडे किंवा लाकडी वस्तू हव्या असतील तर टिंबर मार्केटमध्येच जावे लागते तसेच आपल्याला एखाद्या कंपनीचे शेअर्स म्हणजे भागीदारी घ्यायची असेल तर आपल्याला शेअर मार्केटमध्ये (share market ) जावे लागते.
शेअर मार्केट (share market ) म्हणजे जिथे विविध कंपन्या त्यांच्या कंपन्यांची भागीदारी(शेअर्स) विकत देऊन भांडवल गोळा करतात तर व्यवसायिक ते शेअर्स(भागीदारी) विकत घेऊन त्या कंपनीच्या होणाऱ्या संभाव्य नफ्यात भागीदार होतात
share market चे प्रकार कोणते?
आपण एखादी वस्तू खरेदी करण्यासाठी बाजारात जातो तेंव्हा प्रत्येक वस्तूचे एक ठिकाण म्हणजे मार्केट ठरलेले असते आपण भाजी खरेदी करायला गेलो तर मंडईत जातो म्हणजेच आपण भाजी मार्केटमध्ये जाऊन भाजी खरेदी करत असतो तसेच विविध कंपन्यांचे शेअर्स विकत घेण्या- देण्यासाठी share market असते. तिथे आपल्याला विविध कंपन्यांचे शेअर्स विकत घेता आणि देता येतात.
share market चे प्रकार कोणते?
Primary Market
प्राथमिक बाजार म्हणजे त्या बाजाराचा संबंध आहे जेथे भांडवल उभारणी करू इच्छिणाऱ्या कंपन्यांद्वारे प्रथमच समभाग जारी केले जातात. गुंतवणूकदार थेट कंपनीकडून किंवा अंडररायटरद्वारा प्रारंभिक सार्वजनिक ऑफिसमध्ये (IPO) शेअर्स खरेदी करतात.शेअर्स जारी केल्यापासून मिळणारी रक्कम कंपनीकडे जाते. त्यामुळे ज्या व्यवसायांना त्यांचे कार्य सुरू करण्यासाठी किंवा व्यवसायाचा विस्तार करण्यासाठी इक्विटी फायनान्सची गरज आहे त्यांच्यासाठी प्राथमिक share market खूप महत्त्वाचे असते.
Secondary Market
दुय्यम मार्केट, यामध्ये त्या बाजाराचा संबंध येतो जेथे प्रारंभिक सार्वजनिक ऑफरनंतर गुंतवणूकदारांमध्ये विद्यमान समभागांची खरेदी-विक्री केली जाते. समभाग जारी करणाऱ्या कंपन्याच्या सहभागाशिवाय गुंतवणूकदारांमध्ये विकले आणि खरेदी केले जातात.दुय्यम बाजारातील समभागांच्या किंमती प्रामुख्याने मागणी आणि पुरवठ्यावर अवलंबून असतात आणि बाजाराच्या परिस्थितीनुसार ते चढ-उतार होऊ शकतात बाजाराच्या परिस्थितीनुसार भांडवली नफा किंवा तोटा लक्षात घेण्यासाठी सिक्युरिटीज खरेदी किंवा विक्री करू पाहणाऱ्या गुंतवणूकदारांसाठी दुय्यम बाजार महत्वाचा असतो.
Equity Market
इक्विटी मार्केट म्हणजे जिथे कंपन्या गुंतवणूकदारांना शेअर विकतात. खरेदीदार बीड सबमिट करतात,जी किंमत ते देऊ इच्छितात. विक्रेते विचारलेल्या किंमती सेट करतात. जी ते स्वीकारतील ती किमान किंमत आहे. ब्रोकर्स अंतिम किंमतीच्या वाटाघाटी करण्यास मदत करतात. आणि खरेदीदार आणि विक्रेता सहमत असल्यास, व्यापार होतो.खरेदीदार एकूण किंमत( शेअरच्या संख्येने गुणाकार केलेली स्टॉकची किंमत, अधिक शुल्क) भरतो आणि शेअर्स त्यांच्या खात्यात जमा केले जातात.
Derivative Market
डेरिव्हेटिव्ह मार्केट वेगळे आहे. येथे, व्यापार फ्युचर्स आणि पर्यायांसारख्या करारांभोवती फिरतो. हे करार विशिष्ट तारखेपर्यंत विशिष्ट किंमतीवर स्टॉक खरेदी किंवा विक्री करण्यासाठी लक्ष केंद्रित करतात. इक्विटी मार्केटच्या विपरीत जिथे तुमच्या मालकीचे शेअर्स आहेत, डेरिव्हेटिव्ह शेअर्सच्या किंमती थेट खरेदी न करता सट्टा लावू देतात. दोन्ही फ्युचर्स आणि पर्यायांमध्ये मोठ्या प्रमाणात व्यापाराचा समावेश होतो आणि त्यांचा वापर कारण्यासाठी ही विशिष्ट साधने समजून घेणे आवश्यक आहे.
दोन्ही बाजार गुंतवणूकदारांना त्यांच्या मालमत्तेचे वाटप करण्याच्या धोरणांवर आणि बाजाराच्या दृष्टीकोनावर अवलंबून भांडवल प्रदान आणि उत्पादनासाठी संधी देतात.
स्टॉक इंडायसेस म्हणजे काय असते?
स्टॉक एक्सचेंजमध्ये सूचीबद्ध कंपन्यांकडून, इंडेक्स तयार करण्यासाठी काही सारखेच स्टॉक एकत्रित केले जातात. वर्गीकरण कंपनीच्या आकार, उद्योग, मार्केट कॅपिटलायझेशन किंवा इतर श्रेणीच्या आधारावर असू शकते. सेन्सेक्स हा 30 कंपन्यांच्या शेअर्सचा समावेश असलेला सर्वात जुना इंडेक्स आहे आणि फ्री-फ्लोट मार्केट कॅपिटलायझेशनच्या जवळपास 45% प्रतिनिधित्व करतो. निफ्टीमध्ये 50 कंपन्यांचा समावेश होतो आणि त्यांच्या फ्री-फ्लोट मार्केट कॅपच्या अंदाजे 62% अकाउंटचा समावेश होतो. इतरांमध्ये बँकेक्स, बीएसई मिडकॅप किंवा बीएसई स्मॉल कॅप सारख्या मार्केट कॅप इंडायसेस आणि इतरांचा समावेश होतो
share market चे काम कसे चालते?
निधी उभारण्यासाठी कंपन्या दुय्यम किंवा प्राथमिक बाजरात स्वतःची सूची देतात.कंपनीला त्यांचा व्यवसाय, आर्थिक स्थिती आणि IPO (प्रारंभिक सार्वजनिक ऑफरिंग) विषयी तपशील देणे आवश्यक असते.स्टॉक एकदा का दुय्यम बाजारात सुचिबद्ध झाले की गुंतवणूकदार इथे व्यापार करू शकतात.यासाठी सर्वाधिक ट्रेंडिंग होते. नफा किंवा कट काम करण्यासाठी व्यापारी किंवा खरेदीदार या बाजारात व्यवसाय करतात.
हजारो लोक इन्व्हेस्टर असल्यामुळे फंडचे कव्हरेज वाढविण्यासाठी स्टॉक ब्रोकर असतात. ऑर्डर प्राप्त झाल्यानंतर, ते एक्सचेंजला पाठवतात. विक्रेता शोधल्यानंतर, एक्सचेंज ब्रोकरला कन्फर्मेशन पाठवते, जे शेवटी तुमचे अकाउंट डेबिट/क्रेडिट करतात.
ट्रेड्स आयोजित केल्यामुळे शेअर्सची किंमत बदलते. इतर कोणत्याही वस्तूप्रमाणे, शेअर्सची किंमत त्यांच्या प्राप्त मूल्यानुसार असते त्यामुळे, स्टॉकची मागणी वाढते किंवा घसरते. स्टॉकच्या मागणीमध्ये वाढ होत असल्याने अधिक खरेदी ऑर्डर येतात. परिणामस्वरूप, स्टॉक किंमत वाढते.
share market मध्ये गुंतवणूक करणे जोखमीचे वाटत असले तरी दीर्घकालीन गुंतवणुकीसाठी शेअर मार्केट हा एक उत्तम पर्याय होऊ शकतो.
