New Upi Scam : गेल्या काही वर्षात डिजिटल इंडिया अंतर्गत कॅशलेस व्यवहार होत आहेत. कोरोना काळापासून यात आणखी भर पडली. लोकं कॅशलेस व्यवहार करण्याकडे वळू लागली. आधी जेव्हा पाकिटात पैसे घेऊन माणसे फिरत होती तेव्हा पाकीट मारांचा धोका होता आणि आता डिजिटल पैसे घेऊन फिरताना स्कॅमर्सचा धोका वाढला आहे.
फक्त चुकून काही गोपनीय माहिती अनोळखी व्यक्तीला सांगितली गेली की झाले बँक खाते रिकामे! सुरुवातीला हे धोके सर्रास घडत होते. आता काही अंशी या बाबतीत नागरिक जागरूक झाले असले तरीही स्कॅमर्स काही ना काही नवीन शक्कल लढवून त्यांचा हेतू साध्य करून घेतातच.
आधी बँकेतील कर्मचारी बोलत असल्याचा आव आणून के.वाय.सी.च्या नावाखाली किंवा कार्ड ब्लॉक होण्याची भीती दाखवून हे लोक OTP किंवा बँकेची संवेदनशील माहिती काढून घ्यायचे आणि बँक खाते रिकामे करायचे. जनता आत्ता कुठे हे सगळे ओळखू लागली तोवर त्यांनी एक New Upi Scam शोधला आहे. कारण आजकाल लोक कार्ड पेमेंट ऐवजी यू.पी.आय. (New Upi Scam) पेमेंट करायला प्राधान्य देतात. अगदी डिजिटल रिचार्ज असो वा भाजी खरेदी केलेली असो सगळीकडे UPI वापरले जाते आणि म्हणूनच आता यू.पी.आय. (New Upi Scam) चा हा नवा स्कॅम समोर आला आहे.
काय आहे हा नवा यू.पी.आय. स्कॅम? (New Upi Scam)
हा नवा स्कॅम UPI चा Auto pay (ऑटो पे) स्कॅम आहे. या स्कॅम द्वारे UPI युजरची ऑटो पे द्वारे फसवणूक केली जाते. म्हणजेच आपण पे करण्यासाठी जेव्हा रिक्वेस्ट पाठवतो तेव्हा हे स्कॅमर्स याचा फायदा घेऊन ऑटो पे ची विनंती पाठवतात.
उदा. समजा तुम्ही Netflix subscription घेण्यासाठी रिक्वेस्ट पाठवली तर हे लोक त्याचा फायदा घेऊन तुम्हाला ऑटो पे ची विनंती पाठवतील आणि एकदा तुम्ही त्यात तुमचा पासवर्ड टाकला की ते पैसे त्या स्कॅमरच्या खात्यात जमा होतील.
यात तुम्ही पाठवलेली रिक्वेस्ट बरोबर असू शकते पण बनावट ऑटो पेची विनंती फसवणूक करणारे पाठवतात. पे करायच्या आधी हे पडताळून पाहणे गरजेचे आहे. अश्या फसवणुकीपासून वाचण्यासाठी खऱ्या कंपनीची रिक्वेस्ट आणि बनावट रिक्वेस्ट यातील फरक ओळखला पाहिजे.
यू.पी.आय. ऑटो पे स्कॅम कसा होतो? (New Upi Scam)
यात स्कॅमर खोट्या कथा सांगून यू.पी.आय. द्वारे पेमेंट करण्याची रिक्वेस्ट पाठवतो. यात तुमचा रिचार्ज संपला आहे किंवा लाईट बिल जमा झालेले नाही, OTT subscription संपले आहे असे फसवे कॉल्स येतात आणि यावर विश्वास ठेवून ग्राहक पैसे भरतो.
यू.पी.आय. ऑटो पे स्कॅम कसा टाळता येणार? (v)
UPI scam करताना घोटाळा करणारे संबंधित व्यक्तीला काहीतरी आमिष दाखवून किंवा भावनिक रित्या घाबरवून त्यांच्याकडून पैसे उकळतात. हे सगळे लक्षात घेऊन खरी रिक्वेस्ट आणि फॉल्स कॉल्स किंवा मेसेज यांची योग्य पडताळणी करा.
UPI auto pay scam होऊच नये म्हणून काय खबरदारी घ्यावी?
- तुमचे बँक अकाउंट थेट UPI ID ला link करू नका.
- ऑटो पे साठी ठराविक रकमेच्या वॉलेटचा वापर करा.
- कोणतीही ऑटो पे रिक्वेस्ट approve करण्या आधी UPI ID तपासून पहा.
- ज्या service provider चे तुम्ही ग्राहक नसाल त्या कंपन्यांची ऑटो पे रिक्वेस्ट accept करू नका.
- अनोळखी नंबरवरुन येणाऱ्या पेमेंट रिक्वेस्ट entertain करू नका.
सायबर गुन्हेगार यासाठी फिशिंग, सिम swapping किंवा बनावट UPI ID बनवून फसवणूक करतात.
UPI ID च्या माध्यमातून फसवणूक कशी होते?
- आपण बँकेचे प्रतिनिधी बोलत आहोत असे सांगून पासवर्ड, कार्ड numbers काढून घेण्याचा प्रयत्न करतात.
- फेक क्यूआर कोड पाठवून फिशिंग साईट किंवा ॲपवर घेऊन जातात आणि सर्व बँक account खाली करतात.
- बँकेचे प्रतिनिधी किंवा ग्राहक बनून तुमचा पिन किंवा OTP मागतात.
- आपल्या हातून चुकून payment झाले आहे असे सांगून फेक मेसेज किंवा transaction screenshot पाठवतात.
- खोटे फिशिंग मेल्स पाठवतात. ज्यातील लिंकवर क्लिक केल्याने संवेदनशील data चोरीला जातो.
सायबर गुन्हेगार New Upi Scam कश्या पद्धतीने करतात ते आता स्टेप बाय स्टेप पाहूया.
स्टेप १:- हे गुन्हेगार वापरकर्त्याला सहसा फोन करून बँकेचे प्रतिनिधी किंवा एखाद्या ॲपचे ग्राहक सेवा अधिकारी म्हणून बोलत असल्याचे सांगतात.
स्टेप २:- पडताळणीसाठी जन्मतारीख, ईमेल, नाव अशी माहिती विचारली जाते.
स्टेप ३:- बहुतांशवेळी ॲप किंवा साईट मधील तांत्रिक बिघाड झाल्याचे सांगून खोट्या कथा सांगतात.
स्टेप ४:- एकदा स्कॅमरने ग्राहकाला आमिष दाखवले की तो एखादे ॲप डाऊनलोड करायला सांगतात. असे ॲप्स Any desk किंवा screen sharing चे असतात. यात इतर permission मागितल्या जातात. यामुळे सगळा data चोरीला जातो आणि वापरकर्त्याचा मोबाईल हॅक होतो.
जसे तंत्रज्ञान विकसित होणार आहे तसे हे फसवणुकीचे देखील प्रमाण वाढणार आहे. आपणच सावध राहून योग्य ती काळजी घेतली तर नक्कीच हे फसवणुकीचे प्रकार कमी करता येतील.